ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ – ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Τα παιδιά είναι διαφορετικά μεταξύ τους. Το καθένα έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης, όμως υπάρχουν αναπτυξιακά ορόσημα που μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε τι αναμένουμε από κάθε ηλικία. Ανάλογα με τη χρονολογική ηλικία του παιδιού εδραιώνονται συγκεκριμένες γλωσσικές δεξιότητες – ικανότητες. Είναι σημαντικό να παρατηρούμε την εξέλιξη του παιδιού και σε περίπτωση που εντοπίσουμε αποκλίσεις από τα στάδια ανάπτυξης να απευθυνθούμε στους κατάλληλους ειδικούς για περαιτέρω διερεύνηση. Οι επαγγελματίες λογοθεραπευτές μπορούν να σας δώσουν τις κατάλληλες συμβουλές ή να διαμορφώσουν ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, για θέματα που αφορούν την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ:

0-6 μηνών:
Αναγνωρίζει ήχους
Παράγει ήχους ευχαρίστησης
Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι
Ανάλογα με τις ανάγκες του χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα
Αναγνωρίζει φωνές και χαμογελάει όταν του μιλάνε
Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους
Μιμείται ήχους
Ποικίλει σε ύψος και ένταση η φωνή
Χρησιμοποιεί χειρονομίες για να υποδείξει αυτό που θέλει
Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/ και /m/ όταν μουρμουρίζει


7-12 μηνών:
Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομα του
Καταλαβαίνει το όχι και το ναι
Μιμείται περισσότερους ήχους
Χρησιμοποιεί μεγάλη ποικιλία ήχων όταν μουρμουρίζει
Αρχίζει να μετατρέπει το μουρμούρισμα σε ακατάληπτη γλώσσα
Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα
Έντονα στοιχεία προσωδίας και επιτονισμού
Ακούει όταν του μιλάνε
Σιγά – σιγά αρχίζει να αλλάζει το βάβισμα και χρησιμοποιεί σκόπιμα την ομιλία
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεις
Χρησιμοποιεί κυρίως ουσιαστικά
Καταλαβαίνει τις απλές εντολές

13-18 μηνών:
Ηχολαλεί και η ομιλία του είναι σχεδόν ακατάληπτη
Χρησιμοποιεί πρότυπα επιτονισμού ενηλίκων
Λέει τα πρώτα ονόματα γνωστών και συγγενών
Ακολουθεί απλές εντολές
Παράγει κάποια σύμφωνα
Εκφραστικό λεξιλόγιο 3-25 λέξεις ή και περισσότερες, κυρίως ουσιαστικά
Χρησιμοποιεί παράλληλα χειρονομίες και φώνηση
Αναγνωρίζει 1 με 3 μέρη του σώματος
Κάνει έκκληση για τα περισσότερα από τα αντικείμενα που επιθυμεί
Παραλείπει μερικά αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα


19-24 μηνών:
Χρησιμοποιεί λέξεις πιο συχνά από ασυνάρτητη ομιλία (νεολογισμούς)
Η ομιλία του αρχίζει να γίνεται κατανοητή και αρχίζει να μοιάζει σταδιακά με την ομιλία των ενηλίκων
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-100 λέξεις ή και περισσότερες
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο πάνω από 300 λέξεις
Αρχίζει να χρησιμοποιεί προτάσεις με ουσιαστικά και ρήματα
Χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες (εγώ, εσύ, αυτός)
Απαντά στην ερώτηση <<τι είναι αυτό;>>
Χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις
Ακούει ιστορίες
Γνωρίζει και ονοματίζει 5 μέρη του σώματος και κάποια οικεία αντικείμενα
Καταλαβαίνει και ακολουθεί εντολές με δύο μέρη

2-3 ετών:
Η ομιλία του είναι περισσότερο κατανοητή από τους ξένους, περίπου 50 – 75%
Συνεχίζει να ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στο λόγο
Κατανοεί τις έννοιες «όλα» και «πολλά»
Ζητάει τα αντικείμενα με το όνομα τους
Προσδιορίζει διάφορα μέρη του σώματος
Εκφράζει την ανάγκη του να πάει τουαλέτα
Ακολουθεί απλές εντολές
Απαντά σε απλές ερωτήσεις
Χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα στον ενεστώτα, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο
Ακούει ιστορίες και τραγούδια
Δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τις
Χρησιμοποιεί προτάσεις με 3-4 λέξεις
Κάνει ερωτήσεις χρησιμοποιώντας 2 λέξεις
Αντιλαμβάνεται 500-900 λέξεις
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50-250 λέξεις ή περισσότερες
Μιλάει δυνατά
Κάνει γραμματικά και συντακτικά λάθη
Παραλείπει ή αντικαθιστά κάποια φωνήματα όταν μιλάει
Λέει φράσεις με ρήμα και αντικείμενο
Καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα από αυτά που λέγονται
Χρησιμοποιεί τα φωνήεντα σωστά
Χρησιμοποιεί σωστά σύμφωνα σε αρχική θέση
Χρησιμοποιεί περίπου 27 φωνήματα
Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι»
Μπορεί να μιλάει με αρνήσεις

3-4 χρονών :
Η ομιλία του είναι κατανοητή σχεδόν στο σύνολό της από αγνώστους, καταληπτός λόγος περίπου 80%
Ακολουθεί σύνθετες εντολές (2-3 μέρη)
Αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομά τους
Καταλαβαίνει τη λειτουργία των αντικειμένων
Καταλαβαίνει αντίθετες έννοιες
Εκφράζει συναισθήματα
Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί)
Χρησιμοποιεί προτάσεις με 4-6 λέξεις
Συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις
Χειρίζεται επιδέξια τους ενήλικες και παρατηρεί
Καταλαβαίνει 1200 – 2000 λέξεις
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800 -1500 λέξεις
Χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά
Βελτιώνει τα συντακτικά και γραμματικά λάθη
Ψιθυρίζει
Κάνει κατάλληλη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις
Χρησιμοποιεί σωστά τον πληθυντικό αριθμό, αντωνυμίες, χρόνους ρημάτων
Αντιλαμβάνεται τις έννοιες «παρελθόν» και «μέλλον»
Συμμετέχει σε συζητήσεις
Βάζει δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά
Μπορεί να κάνει ερωτήσεις με το «Γιατί;»

4-5 χρονών:
Η ομιλία του είναι σχεδόν πλήρως κατανοητή από αγνώστους
Μπορεί να τραγουδάει ένα τραγούδι
Λέει όνομα, επίθετο και διεύθυνση
Καταλαβαίνει τους αριθμούς μέχρι το 3
Αναγνωρίζει μέχρι 3 βασικά χρώματα
Μετράει ως το 10 μηχανικά
Καταλαβαίνει τις έννοιες του χώρου
Καταλαβαίνει πάνω από 2800 λέξεις
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 – 2000 λέξεις
Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις 4 -8 λέξεις
Κάνει σωστή χρήση γραμματικής
Ακούει μια ιστορία και απαντά σε ερωτήσεις
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία
Περιγράφει την μέρα του στο σχολείο και μιλά σχετικά με εμπειρίες στο σχολείο, σε σπίτια φίλων κτλ.
Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη και δίνει σύνθετες απαντήσεις
Γνωρίζει την χρήση αντικειμένων
Ρωτά για ορισμούς λέξεων
Μιλά με μια συχνότητα 186 λέξεων ανά λεπτό περίπου
Μειώνεται ο συνολικός αριθμός των επαναλήψεων
Παράγει σύμφωνα με 90% ακρίβεια
Μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των συνεχών ηχητικών παραλείψεων και των υποκατάστατων
Χρησιμοποιεί κτητικές αντωνυμίες, μέλλοντα χρόνο και συγκριτικά μορφήματα στις προτάσεις
 
5-6 χρόνων:
Το λεξιλόγιο του συνεχώς αυξάνεται
Καταλαβαίνει περίπου 12000 – 13000 λέξεις
Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα
Μετράει αυτοματοποιημένα μέχρι το 30
Ονομάζει τις μέρες της εβδομάδας
Συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια και ακολουθεί τις οδηγίες
Εκτελεί σύνθετες εντολές με 3 μέρη
Απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;»
Κάνει ερωτήσεις με το «πως»
Ονομάζει τα αντίθετα
Χρησιμοποιεί κλίσεις και χρόνους ρημάτων  (αόριστος, μέλλοντας)
Η πρόταση είναι πλήρης γραμματικά
Χρησιμοποιεί συνδέσμους
Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις
Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία
Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια
Συμμετέχει σε διαλόγους
Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά
Όλοι οι φθόγγοι πρέπει να εκφράζονται σωστά, αντικαθιστά ελάχιστα φωνήματα
Καταλαβαίνει και κάνει αστεία
Κατανοεί κυριολεξίες, μεταφορές, παρομοιώσεις

6 – 7 ετών
Ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα
Τοποθετεί κατά σειρά αριθμούς
Κατανοεί το «αριστερά» και το «δεξιά»
Χρησιμοποιεί αυξανόμενα πιο σύνθετες περιγραφές
Απασχολείται με συζητήσεις
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 20000 λέξεων
Χρησιμοποιεί προτάσεις 6 λέξεων περίπου
Κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου
Απαγγέλει το αλφάβητο
Μετράει ως το 100 μηχανικά
Χρησιμοποιεί περισσότερα μορφολογικά σημάδια καταλλήλως
Χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή



«Να μην ξεχνάμε ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό εξέλιξης. Η απόκλιση 6 μηνών είναι εντός φυσιολογικών πλαισίων, σημασία έχει να υπάρχουν σημάδια προόδου και όχι στασιμότητας στα στάδια ανάπτυξης.»